Τρίτη 29 Ιανουαρίου 2013

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΥΛΑΡΙΝΟΥ



Η Οικογένεια προέρχεται από την Κεφαλλονιά, μια από τις παλαιότερες οικογένειες του νησιού (αναφέρεται σε πρακτικό του νησιού του 1264 μ.Χ.).
Αρχικός τόπος εγκατάστασης αναφέρεται η Πύλαρος. Μεταξύ των ετών 1593 και 1604 εγγράφησαν στην Χρυσή Βίβλο των Βενετών, οι οποίοι είχαν κατακτήσει το νησί από το 1204 έως το 1797 μ.Χ. προσδίδοντάς του μεγάλη ανάπτυξη. Η οικογένεια διέθετε δικά της οικόσημα, με πιο γνωστό αυτό της εικόνας, το οποίο παριστά μια στήλη (στα ιταλικά pila), υποδηλωτικό του κτήτορα (pilarinos).
Πολλά μέλη της οικογένειας, με σπουδές στην Ιταλία, διακρίθηκαν στις επιστήμες, όπως ο ιατρο-φιλόσοφος Ιάκωβος Πυλαρινός (1659-1718), ο ποιητής Ανδρέας Ποταμιάνος Πυλαρινός, ο θεολόγος Ζήσιμος, ο αγιογράφος Ματθαίος, ο φιλόλογος Χαράλαμπος Θεοδωράτος Πυλαρινός, ο καθηγητής νομικής Όθων (1834-1899), ο ταγματάρχης Ιωάννης με δράση στον β' βενετουρκικό πόλεμο, ο καθηγητής μαθηματικών και πρύτανης του Πανεπ. Θεσ/νίκης Όθων (1903-1990), ο ιατρός-φυσικός Σταματέλος (1796-1875) που μαζί με τον καθηγητή Πανεπιστημίου Φραγκίσκο αναπτύσσουν έντονη πολιτική δραστηριότητα και συμμετέχουν σε επαναστατικές εξεγέρσεις στο νησί, το 19ο αιώνα.
Από την Κεφαλονιά κάποιος Πυλαρινός βρέθηκε στο Αχλαδόκαστρο Αιτωλίας, όπου και αναφέρεται απο τους πρώτους κατοίκους του. Πώς όμως έφτασε στην Αρτοτίβα; Προφανώς, λόγω ότι η περιοχή - όπως μεγάλο μέρος της δυτικής Ελλάδας και των Ιονίων Νήσων – ανήκε διοικητικά στους Ενετούς. Κατά μια εκδοχή, την περίοδο 1689-1696 μ.Χ. στη Ρούμελη, παρουσιάστηκε ο Μανιάτης Λυμπεράκης Γερακάρης, που υπηρέτησε τους Τούρκους αρκετά χρόνια και ονομάστηκε Γκιαούρ Πασάς. Πρόσθεσε και αυτός πολύ πλήθος και βάσανα στους κατοίκους του τόπου και υπήρξε χειρότερος από τους Τούρκους. Οι Έλληνες με τρόμο άκουγαν το όνομά του και υπέφεραν από αυτόν πολλές καταστροφές. Μεταξύ των άλλων, φοβερά υπέφερε το Ξηρόμερο και η Αιτωλία, της οποίας έκαψε πολλά χωριά και ανάγκασε τους κατοίκους να πάρουν τα βουνά και να αφήσουν έρημο τον τόπο. Στο σώμα του Γερακάρη ήταν και πολλοί Κεφαλλονίτες από την Πύλαρο. Ίσως κάποιος από αυτούς να έμεινε και έγινε γνωστός με το όνομα της πατρίδας του: Πυλαρινός. Κοντά στην Αρτοτίβα υπάρχει και τοπωνύμιο “Γερακάρη”, όπου έχει χτιστεί και ξωκλήσι. Δεν αποκλείεται να κατασκήνωσε κάποτε στις μετακινήσεις του, στην τοποθεσία αυτή γιατί και άφθονο νερό πηγάζει και αρκετό πλάτωμα έχει. Βρίσκεται δε στο δρόμο επικοινωνίας Αιτωλίας με την Άνω Χώρα (Λομποτινά) – Λιδορίκι – Άμφισσα (Σάλωνα). Από το ασκέρι του Γερακάρη, ίσως κάποιος από την Πύλαρο βρήκε τον τόπο καλό και τότε ή αργότερα ξαναγύρισε και εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Αρτοτίβας. Επομένως οι Πυλαριναίοι ήταν οι αρματωλοί του τόπου τους.
Περί το 1780, τουρκικό απόσπασμα έκαψε την Αρτοτίβα μαζί με τις εκκλησίες της, διότι ο κάτοικός της, ιερέας και κοτζαμπάσης Παπαλέξης δολοφονήθηκε εντός της εκκλησίας από 8 ληστές υπό την παρακίνηση του Τσίγκα. Ο ιερέας Παπαλέξης πάλεψε με τους ληστές για αρκετή ώρα μέσα στην εκκλησία, ήταν τόσο δυνατός και την δύναμή του αυτή την αντλούσε, γιατί στο πίσω μέρος του σώματός του είχε μια μικρή ουρά που τον έκανε δυνατό. Το μυστικό αυτό το ήξερε μόνο ο Τσίγκας και βλέποντας, ότι τα πράγματα ήταν σκούρα, είπε στους ληστές να τον πιάσουν από τα γεννητικά του όργανα, τότε μόνο λύγισε και τον σκότωσαν (πηγή Νικολάου Αριστοφάνη Πυλαρινού από τον πατέρα του μπάρμπα - Αριστοφάνη). Κατόπιν η οικογένεια Παπαλέξη έφυγε για τη Ρωσία και επιδόθηκε στο στρατιωτικό βίο, όπου και διακρίθηκε. Ένας απόγονος του Παπαλέξη έλαβε ενεργό μέρος στην άλωση του Κάρς. Λόγω του φόνου του Παπαλέξη, Τουρκικό απόσπασμα πυρπόλησε το χωριό, καθώς και τα ξωκλήσια. Σήμερα σώζονται τα ερείπια από το ξωκλήσι της Παναγίας και πέτρινων σπιτιών στην τοποθεσία Παναγιά (Παλιοχώρι).

Το ανωτέρω γεγονός μας το επιβεβαιώνει και ο δάσκαλος Γ. Κόκκας  στο βιβλίο του: Ο Πλάτανος Ναυπακτίας, σελ. 82 ο οποίος αναφέρει τα εξής: Πρίν από την Επανάσταση τον Παπαλέξη, ιερέα στην Αρτοτίβα, τον σκότωσαν μέσα στην εκκλησία. Ήταν χειροδύναμος και στην πάλη που έγινε με τους φονιάδες του σκότωσε έξι απ'αυτούς. Στο τέλος τον κατέλαβαν πιάνοντάς τον από τα γεννητικά όργανα. Οι δικοί του έφυγαν στη Ρουμανία - Ρωσία όπου και εγκαταστάθηκαν. Εκεί αργότερα, περαστικοί, συνάντησαν τη γρηά από τους Παπαλεξαίους που νοσταλγικά τους είπε: "νατρωγα ρακανίδες από τις λακούλες και νάπινα νερό από τα ριζόβραχα-χαλιόρεμα". Η κουβέντα αυτή μένει ως σήμερα στο στόμα όλων των χωριανών και την ακούς από καθένα, αρκεί να δώσεις αφορμή.
Τότε οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν προς τα χωριά: Χρυσοβίτσα, Στράνωμα και Μορόσκλαβο. Στο Μορόσκλαβο, που σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο, διέφυγε ο Τσίγκας και οι Πυλαριναίοι στα Σιταράλωνα. Έτσι εξηγείται η κατοίκησή τους εκεί. Η δε περιφέρεια της Αρτοτίβας περιήλθε στην κυριότητα του Πλατάνου. Η περιφέρεια της Αρτοτίβας έφτανε και πέρα του Εύηνου (Φίδαρη) μέχρι Σαχόρεμα και Βαλτσόρεμα, αλλά αυτή η περιοχή αργότερα περιήλθε στην οικογένεια Σισμαναίων επί Τουρκοκρατίας.
Για 25 χρόνια η Αρτοτίβα ήταν έρημη. Το 1805, το χωριό επανακατοικείται κυρίως με την επάνοδο των οικογενειών Πυλαρινού και Αγγελάκη, οι οποίοι και σήμερα αποτελούν την πλειοψηφία του. Οι δύο οικογένειες Πυλαρινού και Αγγελάκη ανέκαθεν τελούσαν σε έριδες, τούτο συνέβαινε, γιατί οι Πυλαριναίοι ήταν αρματωλοί του τόπου τους. Η διαμάχη αυτή εξακολουθεί ακόμα και σήμερα.

Το 1818, οι δύο οικογένειες, Πυλαρινού που ήταν κοτζαμπάσης και Αγγελάκη που ήταν οπλαρχηγός, ήλθαν σε διαμάχη, γιατί οι Πυλαρινοί ήταν αρματωλοί του τόπου τους. Ο Πυλαρινός κάλεσε σε βοήθειά του τον Γιουσούφ Αράπη. Ο Ι. Αγγελάκης ήρθε σε μάχη με τον Γιουσούφ Αράπη στο γεφύρι της Αρτοτίβας, ο δε δεύτερος υποχώρησε ολοπόταμα προς Αβαρίκο - Ευηνοχώρι (Μποχώρι) - Γαλατά. Τότε οι κάτοικοι της Αρτοτίβας κρύφτηκαν στους βράχους «Ριζόβραχα» και «Κοκκινόβραχο» στην αριστερή όχθη του Εύηνου (Φίδαρη) ποταμού. Στις αρχές του 19ου αιώνα και προ της επαναστάσεως, αναφέρεται από την Αρτοτίβα ο Μουρκογιώργος Πυλαρινός, μεταξύ 150 και πλέον διαλεχτών Κραβαριτών να υπηρετεί τον Αλή Πασά ως μπουλουκτσής (αξιωματικός). Ο Αλή Πασάς συγκέντρωσε στα Γιάννενα πολλούς Έλληνες που είχαν δύναμη, σαν ομήρους για να έχει στο χέρι του τις οικογένειές τους, αλλά και επιρροή στους άλλους κατοίκους της περιοχής τους.
Στο πέτρινο γεφύρι της Αρτοτίβας, το οποίο χτίστηκε τον 15ο αιώνα από τους Ενετούς και αποτελούσε την κύρια οδό επικοινωνίας της περιοχής, διατηρούσε – περί τα 1900 – μικρό εμπορικό για την εξυπηρέτηση των διερχομένων, ο Χρήστος Απ. Πυλαρινός (1871-1935).

Στα Αρχεία Εθνικών Αγωνιστών του 1865, αναφέρονται 2 αγωνιστές από την Αρτοτίβα με το όνομα Πυλαρινός:
  1. Γεώργιος Κωνσταντίνου ή Πυλαρινός. Γεννημένος περί το 1805 (ίσως πρόκειται για τον Μουρκογιώργο Πυλαρινό που αναφέρεται ανωτέρω, διότι οι αξιωματικοί του Αλή Πασά αποτέλεσαν και τους αγωνιστές της Επανάστασης αργότερα). Από το 1821 και όλη τη διάρκεια της Επανάστασης, πολέμησε ως οδηγός στρατιωτικού σώματος – το 1828 ήταν πεντηκόνταρχος – σε πολλές μάχες μαζί με το Μπότσαρη, Καραϊσκάκη, Στάϊκο, Μακρυγιάννη, Τζαβέλλα και έλαβε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου.
  2. Ιωάννης Κωνσταντίνου Πυλαρινός – στρατιώτης. Στο πιστοποιητικό της πολεμικής του δράσης αναφέρεται ότι πολέμησε σε διάφορα μέρη και ...εις την τρομερωτάτην και φονικωτάτην μάχην του Αναλάτου κατά του Κιουταχή (1827, Αθήνα), όπου έπεσε.
Πηγή: 1) Φώτης Χρήστου Πυλαρινός
Θέρμο 2006
2) Νικόλαος Αριστοφάνη Πυλαρινός
Αχλαδόκαστρο 1960
Λάμπρος Πυλαρινός
Οκτώβριος 2012



Τοπική Ποίηση

                                          {Ο ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΟΤΙΒΑ}

                                     Μήπως και μού ΄πες ψέματα τάχα πως έχεις μύλο;
                                     Τρείς ώρες ψάχνω ναν τον βρω και δεν τον βρίσκω ακόμα !
                                     Πού πήγες και τον έκρυψες; …Παλιό μου σ΄ έχω φίλο
                                     Αλλιώς θα παρασπόντιζα να κάνω αλλού το γιόμα !
                                     Σωπάτε: είδ΄αλογοντορό ! Σωπάτε: αϊκώ βαρδάρι !
                                     Βουνοσωρός τ΄αλέσματα κ΄ οι απαλέτες στίβα.
                                     Μα ο Μυλωνάς τ΄ απαρατά και βγαίνει να μας πάρη,
                                     Ο Νίκος ο Πυλαρινός από την Αρτοτίβα !

                                                     (Γ. Αθάνας: Τα Τραγούδια των βουνών)

                                                      
-->
                                                                       ΠΥΛΑΡΙΝΑΙΟΙ

                                       Ο Κωνσταντής Πυλαρινός γουγιάζει τα παιδιά του.
                                        Τι κάθεστε παλικάρια μου και δυο καλοί λεβέντες;
Αδράχτε τα ντουφέκια σας και τον εχθρό χτυπάτε !
Γιάννης με Γρίβα, Καρατζά, Λόντο, Κολοκοτρώνη !
Μοργιά οργώνει και πατεί, Λεβίδι, Δερβενάκια,
Τριπολιτσά και Ναύπλιο, Ακράτα και Κρεμμύδι.
Με Στάϊκο ο Γιώργος και Μακρή, Τζαβέλα, Μακρυγιάννη
στο Μεσολόγγι διάβηκε Αλάμπεη, Δομβραίνα
τι πιθυμούσε λευτεριά και ριζιμιό θεμέλιο.
Η Αρτοτίβα χαίρεται, ευγνωμονεί, δοξάζει …
                                                                                           Ντίνος Μακρυγιάννης
                                                                                                   Στράνωμα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Please leave your comments!